5 yếu tố của văn hóa tổ chức đáng ngưỡng mộ

Trong thế giới của công nghệ, kết nối và điện thoại thông minh hiện nay, công việc được thực hiện ở mọi nơi — tại bàn, tại hành lang, tại sân bay, tại trụ sở của khách hàng, khi chờ thang máy, hoặc tại bàn ăn. Công việc cố định, nhưng môi trường làm việc linh hoạt.

Đầu tiên, ta bàn về môi trường làm việc tại văn phòng. Thiết kế nơi làm việc đóng vai trò rất quan trọng. Steelcase, công ty tiên phong trong việc nghiên cứu và thực hành thiết kế nơi làm việc, đã chứng minh rằng: những nhân viên gắn bó với doanh nghiệp nhất là những người được trao quyền kiểm soát địa điểm và cách thức làm việc. Ví dụ: họ được tạo điều kiện làm việc trong riêng tư khi cần. Giữa mức độ gắn bó của nhân viên với doanh nghiệp và sự hài lòng đối với không gian làm việc tồn tại sự tương quan gần như là tuyệt đối.

Vậy một không gian làm việc có khả năng thúc đẩy sự gắn bó và năng suất của nhân viên sẽ trông như thế nào? Nó sẽ đóng hay mở? Nhân viên có không gian làm việc riêng tư hay không? Nhân viên có được phép làm việc tại nhà mà không đến văn phòng không? Nếu có, nhân viên có nên làm việc tại nhà hoàn toàn hay không? Hay ta nên yêu cầu nhân viên đến văn phòng?

Theo một khảo sát được Pew Research Center thực hiện vào tháng 12/2020, chỉ 1/5 những nhân viên với đặc thù công việc có thể làm việc từ xa được phép làm việc tại nhà trước thời điểm đại dịch. Tuy nhiên, trong đại dịch, 71% nhân viên làm việc tại nhà hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn. Đa phần họ đều dễ dàng đáp ứng thời hạn và tiến độ của công việc, dự án mà không gặp nhiều gián đoạn. Những nhân viên này còn tìm thấy động lực trong công việc.

Những nghiên cứu của The Josh Bersin Company đã chỉ ra rằng: mức độ gắn bó của nhân viên khi làm việc từ xa và làm việc tại văn phòng là như nhau. Thậm chí, Josh Bersin ghi nhận mức độ gắn bó với nơi làm việc và công việc của nhân viên khi làm việc từ xa đạt mức cao nhất trong suốt nhiều năm nghiên cứu và phân tích. Nhân viên có cảm nhận rất tích cực về làm việc từ xa, và khi ấy số điểm họ dành cho người quản lý trực tiếp cũng không giảm so với khi làm việc tại văn phòng.

Hơn một thập kỷ vừa qua, các chuyên gia đã dự đoán công việc trong tương lai sẽ trở nên linh hoạt hơn. Nhân viên sẽ được phép lựa chọn địa điểm và thời gian làm việc thích hợp nhất. Chính đại dịch đã thúc đẩy xu hướng này diễn ra nhanh hơn.

Joe Whittinghill, Phó Chủ tịch Nhân sự tại Microsoft, chia sẻ rằng: “dẫu công nghệ không thể mang lại giải pháp thay thế cho kết nối trực tiếp giữa người với người, nó chắc chắn sẽ thúc đẩy năng suất, khả năng phục hồi, sức sáng tạo và sự kết nối của các doanh nghiệp một cách mạnh mẽ”. Kể từ 2021, Microsoft bắt đầu cung cấp các cơ hội làm việc linh hoạt cho nhân viên. Rất nhiều các tổ chức khác cũng áp dụng chính sách làm việc linh hoạt. Điểm chung là họ đều nhấn mạnh vào quyền tự chủ và quyền được lựa chọn — nhân viên bất kể vị trí, cấp bậc được phép làm việc theo cách thức phù hợp, thoải mái nhất.

Khi ấy, các công ty cũng cần thiết kế lại không gian làm việc tại văn phòng sao cho hấp dẫn và đáp ứng được các nhu cầu của nhân viên, cũng như thiết lập không gian làm việc trực tuyến dễ tiếp cận, thuận tiện nhất. Hướng tiếp cận lấy con người làm trung tâm trong quản trị Nhân sự được coi là chiến lược thành công trong bối cảnh biến động như hiện nay. Báo cáo về xu hướng Nhân sự 2021 của Deloitte đã chỉ ra rằng: những doanh nghiệp tích hợp các chủ đề về hạnh phúc của nhân viên vào thiết kế công việc và văn phòng sẽ có khả năng thúc đẩy tinh thần và thành tích của nhân viên một cách bền vững. Các chủ đề ấy là: sự hài lòng về sự nghiệp, quan hệ xã hội, sức khỏe tài chính cá nhân, sức khỏe thể chất, và sự hài lòng đối với cộng đồng, môi trường sống.

Những doanh nghiệp đáng ngưỡng mộ quản trị con người bằng văn hóa thay vì cơ chế, chính sách. Để làm được điều này, các công ty buộc phải đề cao hạnh phúc của nhân viên. Đây là một trong những khía cạnh được các nhà lãnh đạo doanh nghiệp quan tâm nhất hiện nay.

Suốt nhiều thập kỷ vừa qua, khía cạnh “hạnh phúc” chỉ xoay quanh an toàn lao động và bảo hiểm sức khỏe. Xu hướng quan tâm và thúc đẩy hạnh phúc của nhân viên một cách toàn diện mới chỉ nở rộ trong vài năm trở lại đây. Các doanh nghiệp đang nhận ra rằng nhân viên văn phòng cần các chương trình, chính sách khác để làm việc một cách năng suất, khỏe mạnh.

Quản lý không chỉ thúc đẩy đội nhóm đạt kết quả công việc. Quản lý cần quan tâm tới nhân viên, điều chỉnh hành vi của bản thân và góp phần xây dựng nơi làm việc tích cực, lành mạnh. Những doanh nghiệp đáng ngưỡng mộ không phụ thuộc vào phòng Nhân sự trong việc quan tâm và thúc đẩy hạnh phúc của con người, mà đây chính là ưu tiên mọi lãnh đạo, quản lý và nhân viên, và là một phần không thể thiếu của văn hóa tổ chức.

Có thể đây chính là chủ đề quan trọng nhất ở thời điểm hiện tại. Trong thời kỳ siêu kết nối và cộng tác hiện nay, nhân viên cần được tôn trọng và cảm thấy thân thuộc với nơi làm việc hơn bao giờ hết. Tại những công ty được ngưỡng mộ nhất, đa dạng và hòa hợp không phải là một chương trình Nhân sự. Đúng hơn, đa dạng và hòa hợp sẽ được tích hợp trong mọi khía cạnh của doanh nghiệp.

Rất nhiều công ty thậm chí còn chưa ý thức được về những hành vi mang tính phân biệt hoặc định kiến đang diễn ra hàng ngày. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hành vi thể hiện sự phân biệt hoặc coi thường một cách gián tiếp dựa trên định kiến — diễn ra rất phổ biến tại nơi làm việc. Kieran Snyder — giám đốc của Textio, người từng làm việc tại Microsoft — đã chia sẻ trải nghiệm có liên quan của mình. Khi tham dự một lớp học về toán học, hai đồng nghiệp nam đã ám chỉ bằng lời nói rằng cô không phù hợp để tham gia bàn luận về toán. Đáng tiếc thay, những hành vi này quá đỗi phổ biến. Chúng cần được bài trừ ngay lập tức tại môi trường làm việc, và Giám đốc điều hành cần đứng ra đảm bảo điều này.

Thiên kiến diễn ra trong tuyển dụng, thăng tiến và lương thưởng cũng phổ biến hơn những gì ta tưởng tượng. Salesforce đã thực hiện nghiên cứu nội bộ về bất bình đẳng giới và nhận thấy rằng nhân viên nữ được trả lương thấp hơn 1.1% so với nhân viên nam ở cùng vị trí công việc. Marc Benioff, CEO của công ty, đã giải quyết vấn đề này bằng việc tăng 3 triệu đô trong ngân sách lương để thu hẹp sự chênh lệch. Ông cũng cam kết giải quyết vấn đề bất bình đẳng giới trong lương thưởng tại các công ty mà Salesforce thu mua trong tương lai.

Nghiên cứu “Thúc đẩy sự đa dạng và hòa nhập” được The Josh Bersin Company thực hiện vào 2021 đã khai thác sâu về chủ đề này. Nghiên cứu chỉ ra rằng những công ty có đội ngũ nhân viên đa dạng thu về kết quả kinh doanh vượt trội hơn rất nhiều so với các đối thủ khi đại dịch xảy ra. Việc doanh nghiệp chú trọng xây dựng cảm giác an toàn về mặt tâm lý và thân thuộc với nơi làm việc trong đội ngũ nhân viên không chỉ giúp gắn bó những nhân viên thuộc nhóm thiểu số, mà còn khiến mọi thành viên trong tổ chức được là chính mình tại nơi làm việc.

Rất nhiều nghiên cứu khác cũng chứng minh rằng những công ty có ý thức xã hội cao thường thắng thế trước các đối thủ chỉ hoạt động vì mục đích tài chính. Tác giả của cuốn sách “Firms of Endearment” đã nghiên cứu những công ty này và nhận thấy rằng: những công ty xây dựng và áp dụng giá trị cốt lõi đối với tất cả các bên liên quan, bao gồm nhân viên, khách hàng, nhà đầu tư và cộng đồng, có tỷ suất lợi nhuận cao hơn tám lần so với các công ty trên sàn giao dịch S&P 500 tại Mỹ trong suốt 30 năm vừa qua.

Ngày nay, doanh nghiệp cần quan tâm tới rất nhiều khía cạnh của sự đa dạng: bao gồm giới tính, tuổi tác, sắc tộc/dân tộc, quốc tịch, khả năng thể chất, khả năng tinh thần, hay thậm chí là trạng thái tâm lý. SAP, công ty tiên phong trên các khía cạnh này, đã thực hiện hàng loạt các sáng kiến “Kinh doanh không định kiến” bên trong doanh nghiệp. Ví dụ, SAP đã xây dựng các chương trình riêng nhằm hỗ trợ các nhân viên tự kỷ, đẩy mạnh việc thăng chức cho nữ giới nhằm đảm nhiệm vị trí lãnh đạo, cũng như đo lường mức độ đa dạng và hòa hợp trong các chính sách như thăng tiến, lương thưởng, tuyển dụng, cùng các khía cạnh Nhân sự khác.

Những doanh nghiệp đáng ngưỡng mộ còn coi đa dạng và hòa hợp là chiến lược kinh doanh chứ không phải một chương trình Nhân sự. Ví dụ, Kierra Fernandez là Giám đốc phụ trách sự Đa Dạng tại Target, chịu trách nhiệm đánh giá sự đa dạng và hòa hợp trong các sản phẩm, chính sách giá, địa điểm cửa hàng, chuỗi cung ứng và các quy trình nội bộ — hay nói cách khác, mọi khía cạnh của công ty.

Có thể đây chính là chủ đề quan trọng nhất ở thời điểm hiện tại. Trong thời kỳ siêu kết nối và cộng tác hiện nay, nhân viên cần được tôn trọng và cảm thấy thân thuộc với nơi làm việc hơn bao giờ hết. Tại những công ty được ngưỡng mộ nhất, đa dạng và hòa hợp không phải là một chương trình Nhân sự. Đúng hơn, đa dạng và hòa hợp sẽ được tích hợp trong mọi khía cạnh của doanh nghiệp.

Rất nhiều công ty thậm chí còn chưa ý thức được về những hành vi mang tính phân biệt hoặc định kiến đang diễn ra hàng ngày. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các hành vi thể hiện sự phân biệt hoặc coi thường một cách gián tiếp dựa trên định kiến — diễn ra rất phổ biến tại nơi làm việc. Kieran Snyder — giám đốc của Textio, người từng làm việc tại Microsoft — đã chia sẻ trải nghiệm có liên quan của mình. Khi tham dự một lớp học về toán học, hai đồng nghiệp nam đã ám chỉ bằng lời nói rằng cô không phù hợp để tham gia bàn luận về toán. Đáng tiếc thay, những hành vi này quá đỗi phổ biến. Chúng cần được bài trừ ngay lập tức tại môi trường làm việc, và Giám đốc điều hành cần đứng ra đảm bảo điều này.

Thiên kiến diễn ra trong tuyển dụng, thăng tiến và lương thưởng cũng phổ biến hơn những gì ta tưởng tượng. Salesforce đã thực hiện nghiên cứu nội bộ về bất bình đẳng giới và nhận thấy rằng nhân viên nữ được trả lương thấp hơn 1.1% so với nhân viên nam ở cùng vị trí công việc. Marc Benioff, CEO của công ty, đã giải quyết vấn đề này bằng việc tăng 3 triệu đô trong ngân sách lương để thu hẹp sự chênh lệch. Ông cũng cam kết giải quyết vấn đề bất bình đẳng giới trong lương thưởng tại các công ty mà Salesforce thu mua trong tương lai.

Nghiên cứu “Thúc đẩy sự đa dạng và hòa nhập” được The Josh Bersin Company thực hiện vào 2021 đã khai thác sâu về chủ đề này. Nghiên cứu chỉ ra rằng những công ty có đội ngũ nhân viên đa dạng thu về kết quả kinh doanh vượt trội hơn rất nhiều so với các đối thủ khi đại dịch xảy ra. Việc doanh nghiệp chú trọng xây dựng cảm giác an toàn về mặt tâm lý và thân thuộc với nơi làm việc trong đội ngũ nhân viên không chỉ giúp gắn bó những nhân viên thuộc nhóm thiểu số, mà còn khiến mọi thành viên trong tổ chức được là chính mình tại nơi làm việc.

Rất nhiều nghiên cứu khác cũng chứng minh rằng những công ty có ý thức xã hội cao thường thắng thế trước các đối thủ chỉ hoạt động vì mục đích tài chính. Tác giả của cuốn sách “Firms of Endearment” đã nghiên cứu những công ty này và nhận thấy rằng: những công ty xây dựng và áp dụng giá trị cốt lõi đối với tất cả các bên liên quan, bao gồm nhân viên, khách hàng, nhà đầu tư và cộng đồng, có tỷ suất lợi nhuận cao hơn tám lần so với các công ty trên sàn giao dịch S&P 500 tại Mỹ trong suốt 30 năm vừa qua.

Ngày nay, doanh nghiệp cần quan tâm tới rất nhiều khía cạnh của sự đa dạng: bao gồm giới tính, tuổi tác, sắc tộc/dân tộc, quốc tịch, khả năng thể chất, khả năng tinh thần, hay thậm chí là trạng thái tâm lý. SAP, công ty tiên phong trên các khía cạnh này, đã thực hiện hàng loạt các sáng kiến “Kinh doanh không định kiến” bên trong doanh nghiệp. Ví dụ, SAP đã xây dựng các chương trình riêng nhằm hỗ trợ các nhân viên tự kỷ, đẩy mạnh việc thăng chức cho nữ giới nhằm đảm nhiệm vị trí lãnh đạo, cũng như đo lường mức độ đa dạng và hòa hợp trong các chính sách như thăng tiến, lương thưởng, tuyển dụng, cùng các khía cạnh Nhân sự khác.

Những doanh nghiệp đáng ngưỡng mộ còn coi đa dạng và hòa hợp là chiến lược kinh doanh chứ không phải một chương trình Nhân sự. Ví dụ, Kierra Fernandez là Giám đốc phụ trách sự Đa Dạng tại Target, chịu trách nhiệm đánh giá sự đa dạng và hòa hợp trong các sản phẩm, chính sách giá, địa điểm cửa hàng, chuỗi cung ứng và các quy trình nội bộ — hay nói cách khác, mọi khía cạnh của công ty.

Vậy nhu cầu căn bản nhất của nhân viên dựa theo tháp nhu cầu Maslow thì sao? Thể theo xu hướng minh bạch trong lương thưởng và phúc lợi, cách các doanh nghiệp trả lương cho người lao động đang dần thay đổi. Những tổ chức đáng ngưỡng mộ đều hiểu một số điều căn bản sau đây: