DỊCH VỤ

REFERRAL PROGRAM

TÀI NGUYÊN

LIÊN HỆ

PODCASTS

Khả năng tự nhận dạng bản thân (self-identity) rất quan trọng đối với các nhà lãnh đạo. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc coi bản thân là một người lãnh đạo là bước đầu quan trọng trên con đường trở thành một nhà lãnh đạo — và ngược lại, việc trốn tránh danh tính này sẽ khiến những cá nhân có năng lực không dám đảm nhận vị trí dẫn dắt. Vậy, tại sao con người có xu hướng không thoải mái với việc tự nhận dạng mình là một người lãnh đạo?

Có rất nhiều yếu tố chi phối cảm giác không thoải mái này, song nhiều nghiên cứu đã đặt ra giả thuyết rằng những nỗi lo về danh tiếng (reputational concerns) có ảnh hưởng đáng kể đến việc ngăn một người theo đuổi những chức vụ cao trong sự nghiệp. Để xác minh giả thuyết này, nhóm nghiên cứu được dẫn dắt bởi Phó giáo sư Julia Lee Cunningham đến từ đại học Michigan đã thực hiện nghiên cứu trên 1.700 người tham gia; bao gồm những nhân viên làm việc toàn thời gian, người theo học Thạc sĩ và học viên Lực lượng Không quân Hoa Kỳ. Nhóm tác giả đã kết luận rằng: một người càng lo ngại về việc danh tiếng sẽ gặp nhiều rủi ro khi đảm nhận vị trí lãnh đạo càng có khả năng chối bỏ tiềm năng lãnh đạo của bản thân.

Cụ thể hơn, nhóm nghiên cứu đã xác định ba nỗi sợ lớn nhất xoay quanh danh tiếng cá nhân đã cản trở không ít nhà lãnh đạo tiềm năng:

Bạn có đang sợ việc trở thành lãnh đạo?

bởi TalentSite Editorial Team
14/12/2022
Getty Images
TalentSite Editorial Team

> Xem toàn bộ tài nguyên quản trị nguồn nhân lực

Bản gốc: Are You Afraid to Identify as a Leader?

Rất nhiều người tham gia nghiên cứu bày tỏ sự lo lắng về việc bị coi là hách dịch, chuyên quyền hoặc độc đoán nếu họ đảm nhận vai trò lãnh đạo. Một đáp viên đã chia sẻ rằng: “Tôi không muốn bị coi là kẻ thúc ép người khác, hay là kẻ lợi dụng những người yếu thế hơn. Tôi không muốn mọi người xung quanh nghĩ tôi khó gần”. Có một điểm thú vị như sau: cho dù rất nhiều tờ báo trong vài năm trở lại đây chứng minh rằng tính từ “hách dịch” (nguyên văn: bossy) bị áp đặt nhiều hơn lên những nữ lãnh đạo; thì theo nghiên cứu ở trên, cả nam giới và nữ giới đều cùng chia sẻ nỗi sợ này.

Sợ bị gán với tính từ “độc đoán”

Nỗi sợ phổ biến thứ hai đó là việc trở thành lãnh đạo sẽ khiến một người bị tách biệt và nhận quá nhiều chú ý vì sự nổi bật của bản thân — ngay cả khi sự chú ý đó là tích cực. Một người tham gia nghiên cứu đã giải thích rất cụ thể như sau: “Tôi không muốn được tôn sùng hay thần tượng. Tôi thoải mái với việc dẫn dắt đội nhóm, nhưng đồng thời tôi lại muốn ở cùng cấp bậc với các nhân viên khác”. Rất nhiều người lo sợ rằng khi trở thành một người lãnh đạo, họ sẽ mất đi cảm giác thân thuộc với đội nhóm.

Sợ bản thân khác biệt

Có rất nhiều người lo sợ sự đánh giá từ người ngoài rằng họ không xứng đáng với vị trí lãnh đạo, cho dù chính họ đã nhận ra tiềm năng này ở bản thân. Một đáp viên đã nói rằng, “Tôi nghĩ mọi người thường quy vị trí lãnh đạo về nam giới, nên tôi có chút không thoải mái về điều này. Tôi lo rằng khi bản thân theo đuổi vai trò lãnh đạo trong lĩnh vực của mình, tôi sẽ không được coi trọng”.

Chắc hẳn có vài trải nghiệm thực tế đã reo những nỗi sợ này vào những nhà lãnh đạo tiềm năng, đặc biệt khi họ thuộc những nhóm người vẫn chịu nhiều định kiến như phụ nữ hay người da màu. Theo nhóm tác giả, những người càng có nhiều lo lắng càng có xu hướng không coi mình là một người lãnh đạo. Và kết quả là họ không dám bộc lộ hành vi lãnh đạo của bản thân, khiến cấp trên không hiểu được tiềm năng của họ.

Liệu nỗi sợ thực sự có khả năng ngăn cản con người bộc lộ những thứ thuộc về bản sắc của mình hay không? Theo góc độ tâm lý học, kết quả nghiên cứu này hoàn toàn hợp lý. Không mấy ai dám đặt mình vào một vị trí đem lại nhiều nỗi sợ và rủi ro, đặc biệt là vai trò lãnh đạo vốn đã ẩn chứa rất nhiều thách thức. Vì vậy, khi con người nhận thấy vị trí lãnh đạo có nhiều rủi ro, họ tìm cớ né tránh bằng việc từ chối danh tính này trong chính tiềm thức của mình. Có lẽ việc đổ lỗi cho bản thân và biện minh rằng mình không muốn trở thành nhà lãnh đạo dễ hơn việc thừa nhận rằng chúng ta sợ những đánh giá từ bên ngoài.

Nhưng tín hiệu tích cực đó chính là, nghiên cứu trên cũng hé lộ một số biện pháp can thiệp tâm lý mà các nhà quản lý có thể sử dụng để giảm khả năng xảy ra và tác động của những nỗi sợ này đối với cấp dưới. Những biện pháp này cho phép quản lý khuyến khích nhiều nhân viên tự nhìn nhận bản thân đúng cách và theo đuổi vị trí lãnh đạo hơn. Đầu tiên, nhóm nghiên cứu chỉ ra rằng quản lý hoàn toàn có thể giảm nỗi sợ của nhân viên về rủi ro danh tiếng. Một nghiên cứu đi trước đã chứng minh được rằng: những người lắng nghe một số podcast truyền bá rằng lãnh đạo là vị trí chứa nhiều rủi ro sẽ có rất ít khả năng tự nhận dạng mình là một nhà lãnh đạo, so với những người đã từng nghe những podcast cho rằng đây không phải là một vị trí rủi ro và đáng sợ. Điều này thể hiện rằng chỉ cần mô tả lãnh đạo là một vị trí ít rủi ro (ví dụ đề cập rằng những nhà lãnh đạo cũng có thể phạm sai lầm trong công việc, và những sai lầm này không phải vệt đen không thể xóa mờ), quản lý có thể giúp nhân viên cảm thấy thoải mái hơn trong việc nhìn nhận tiềm năng lãnh đạo của bản thân.

Thêm vào đó, lãnh đạo cần hành động để giải quyết cụ thể những nỗi lo về danh tiếng của từng nhân viên. Không một nhân viên nào muốn bị đánh giá là kẻ hống hách, bị tách biệt khỏi đội nhóm hay không được người khác coi trọng. Vì vậy, tổ chức cần chứng minh thông qua lời nói và hành động rằng mỗi nhân viên đều có tiềm năng trở thành lãnh đạo, và việc một người dám đảm nhận vai trò lãnh đạo sẽ được nhìn nhận một cách tích cực.

Tất nhiên, không có biện pháp can thiệp tâm lý nào có thể xóa bỏ hoàn toàn những nỗi lo về danh tiếng. Nhưng quản lý vẫn có thể áp dụng chiến lược sau đây nhằm giảm thiểu tối đa tác động tiêu cực mà những nỗi sợ này đem lại cho nhân viên. Cụ thể hơn, nghiên cứu nói rằng những sinh viên coi lãnh đạo là năng lực thiên bẩm sẽ có nhiều lo sợ về danh tiếng xoay quanh vị trí này, dẫn tới việc họ không tự tin vào năng lực này của bản thân — ngược lại với những sinh viên tin rằng lãnh đạo là kỹ năng có thể trau dồi và do đó không bị chi phối bởi những nỗi sợ. Đó là bởi những người tin tưởng vào việc mỗi cá nhân có rèn luyện năng lực lãnh đạo sẽ thoải mái hơn với những rủi ro và thất bại; trong khi những người có quan điểm cố hữu lại cho rằng những rủi ro, sai phạm có thể gây tổn thất vĩnh viễn đến danh tiếng của họ và vì vậy không dám nghĩ rằng bản thân cũng có thể lãnh đạo. Dựa trên kết quả này, quản lý có thể giảm thiểu tác động của những nỗi sợ về rủi ro danh tiếng bằng việc truyền đạt niềm tin: “lãnh đạo là kỹ năng, chứ không phải năng khiếu” cho nhân viên. Đồng thời, bạn cần cung cấp cho nhân viên chỉ dẫn và cơ hội nhằm giúp họ phát triển kỹ năng lãnh đạo; ghi nhận và phản hồi xuyên suốt quá trình rèn luyện của nhân viên; và truyền cảm hứng cho nhân viên bằng việc chia sẻ cả những câu chuyện thành công và thất bại xoay quanh chủ đề này.

Tác giả, nhà giáo dục kiêm nhà hoạt động xã hội Parker Palmer từng có những chia sẻ tâm đắc rằng, “Lãnh đạo là điều con người thường chối bỏ ở bản thân. Tự coi bản thân là lãnh đạo có vẻ là một hành động không khiêm tốn, hay thậm chí là tự cao tự đại. Nhưng nếu con người sinh ra đã thuộc về cộng đồng, thì lãnh đạo là thiên chức của mỗi người, và việc khăng khăng bản thân không phải là lãnh đạo có thể được coi là trốn tránh trách nhiệm. Khi ta sống trong một hệ sinh thái khăng khít được gọi là “cộng đồng”, thì mọi người đều cần tuân theo, và mọi người cũng cần lãnh đạo”. Việc tạo ra văn hóa tôn vinh vai trò lãnh đạo và khiến vai trò này trở nên bình đẳng đối với mọi giới, sắc tộc, độ tuổi hay những đặc điểm khác sẽ khiến mọi thành viên trong tổ chức thoải mái hơn với việc tự nhận dạng và hành động như một người lãnh đạo.

Sợ bản thân không được coi trọng

Liên hệ với chúng tôi

LIÊN HỆ NGAY

Dịch vụ đang quan tâm

LIÊN HỆ NGAY

Tái cấu trúc phòng Nhân sự
Lập chiến lược nguồn nhân lực
Xây dựng và triển khai quy trình quản trị thành tích
Xây dựng và triển khai giải pháp quản trị nhân tài
Xây dựng giải pháp đào tạo
Xây dựng và triển khai chiến lược gắn kết nhân viên
Xây dựng chế độ phúc lợi và triết lý lương thưởng

Thank you!

Cảm ơn anh/chị đã quan tâm.
Chúng tôi sẽ liên hệ với anh/chị trong 8 giờ tới.
Your registration could not be saved. Please try again.
Your registration has been successful.

Free HR consulting services registration

The SMS field must contain between 6 and 19 digits and include the country code without using +/0 (e.g. 1xxxxxxxxxx for the United States)
?

We use Sendinblue as our marketing platform. By Clicking below to submit this form, you acknowledge that the information you provided will be transferred to Sendinblue for processing in accordance with their terms of use